U kogo występuje zwiększone ryzyko kamicy nerkowej - czynniki ryzyka powstania kamicy

Pacjenci ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia kamicy nerkowej

Kamica nerkowa jest schorzeniem występującym u 10-12% mężczyzn i około 5% kobiet. Powstanie złogów w nerkach może wystąpić w każdym wieku. Występowanie kamicy nerkowej uzależnione jest od czynników geograficznych, klimatycznych, dietetycznych i genetycznych. W krajach wysoko rozwiniętych częstość występowania kamicy jest zdecydowanie większa w porównaniu z krajami rozwijającymi się. Zależność ta tłumaczona jest zwiększonym spożyciem białka zwierzęcego, soli kuchennej i siedzącym trybem życia. Znajomość czynników ryzyka każdej choroby pozwala na ich ograniczenie i zwrócenie szczególnej uwagi na chorych o zwiększonym ryzyku wystąpienia choroby. Czynnikiem ryzyka nazywa się każdy stan zwiększający prawdopodobieństwo wytsąpienia danej choroby.

Czynniki ryzyka wystąpienia kamicy nerkowej

   Wystąpienie kamicy u dziecka powiązane jest ze zwiększonym ryzykiem rozwoju kamicy nerkowej w ciągu życia w porównaniu do zdrowej populacji.
   Rodzinne występowanie kamicy - dzieci dorosłych chorujących na kamicę nerkową częściej chorują w porównaniu do osób, których rodzice byli wolni od kamicy
   Specyficzne rodzaje kamicy: kamica infekcyjna (struwitowa), kamica moczanowa (złogi zbudowane z kwasu moczowego) oraz kamica fosforanowa-wapniowa (bruszyt)
   Jedyna nerka u chorego - pacjenci z jedyną nerką nie mają zwiększonego ryzyka powstania kamicy nerkowej, ale należą do grupy, w której zapobieganie nawrotom ma szczególne znaczenie

Choroby powiązane z częstszym występowaniem kamicy nerkowej

   Nadczynność przytarczyc - przytarczyce są gruczołami produkującymi parathormon, hormon odpowiedzialny za gospodarkę wapniem i fosforanami.
   Otyłość - czynnik ryzyka wystąpienia kamicy nerkowej i jej nawrotów. Otyłość ma wpływ na skład biochemiczny moczu co najczęściej skutkuje zbyt wysokim stężeniem wapnia, kwasu moczowego sodu przy zmniejszonym stężeniu cytrynianów odpowiedzialnych za hamowanie procesy krystalizacji. Odczyn pH moczu u osób otyłych częściej ma niższe wartości niż w populacji o prawidłowej masie ciała co powiązane jest ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia kamicy moczanowej i szczawianowo-wapniowej.
   Nefrokalcynoza - inaczej wapnica nerek będąca rzadkim zjawiskiem chorobowym, objawiającym się występowaniem zwapnień szczawianowo-wapniowych lub fosforanowo-wapniowych w obrębie tkanki cewkowo-śródmiąższowej nerek. Nefrokalcynoza objawia się hyperechogennymi ogniskami w obrębie rdzenia nerek w badaniu USG.
   Zespół metaboliczny - inaczej zespół polimetaboliczny lub X. Jest to zespół kilku czynników, które zwiększają ryzyko wystąpienia miażdżycy i cukrzycy typu 2.
   Wielotorbielowatość nerek - wrodzona choroba obu nerek objawiająca się występowaniem licznych torbieli w obrębie kory i rdzenia nerek. U około 20% pacjentów z wielotorbielowatością dochodzi do powstania kamicy nerkowej.
   Choroby jeli zaburzające wchłanianie z przewodu pokarmowego - choroba Leśniowskiego-Crohna, przebyte operacje usunięcia jelita cienkiego lub grubego, zespolenia omijające jelit, hiperoksaluria jelitowa u pacjentów po usunięciu pęcherza moczowego i odprowadzeniu moczu z wykorzystaniem jelita (pęcherz jelitowy lub wstawka jelitowa).
   Urazy rdzenia kręgowego i inne schorzenia neurologiczne, które unieruchamiają pacjenta

Schorzenia genetyczne powiązane z kamicą nerkową

   Cystynuria typu A, B i AB -
   Pierwotna hiperoksaluria -
   Nerkowa kwasica cewkowa typu I -
   Mukowiscydoza -
   Ksantynuria -
   Zespół Lesch-Nyhan -
   2,8-dihydroksyadenuria -

Wady anatomiczne predysponujące do powstawania kamieni w nerkach

    Nerka gąbczasta - torbielowatość piramid nerkowych powoduje powstawanie licznych bardzo drobnych torbielek, które strukturą przypominają gąbkę. Powstające w świetle tobieli drobne złogi mogą być przyczyną nawrotowej kolki nerkowej, zakażenia układu moczowego lub krwiomoczu.
    Zwężenie połaczenia miedniczkowo-moczowodowego - wada początkowego odcinka moczowodu zlokalizowana w miejscu przejścia miedniczki nerkowej w moczowód. Wada powoduje utrudniony odpływ moczu z układu kielichowo-miedniczkowego, który sprzyja powstawaniu złogów.
    Uchyłek kielicha - uwypuklenie kielicha
    Zwężenie moczowodu - każde zwężenie moczowodu niezależnie od przyczyny sprzyja zaleganiu moczu powyżej zwężenia.
    Odpływ pęcherzowo-moczowodowy - ang. Vesico-ureteral reflux. Schorzenie objawiające się cofaniem się moczu z pęcherza do moczowod lub układu kielichowo-miedniczkowego nerki.
    Nerka podkowiasta - wada wrodzona nerek - malformacja polegająca na zrośnięciu dolnych biegunów nerek. Wada występuje u 1 osoby na 400.
    Ureterocele - torbiel ujścia moczowodu - wada moczowodu objawiająca się zwężeniem ujścia moczowodu i torbielowatym poszerzeniem moczowodu powyżej zwężenia. Zaleganie moczu w ureterocele sprzyja krystalizacji.